09
январь
2023
Білім беру ұйымдарында психологиялық-педагогикалық қолдап отыру қағидаларын бекіту туралы
Білім беру .йымдарында психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру .а.идаларын
бекіту туралы
.аза.стан Республикасы Білім ж.не .ылым министріні. 2022 жыл.ы 12 .а.тарда.ы №
6 б.йры.ы. .аза.стан Республикасыны. .ділет министрлігінде 2022 жыл.ы 18
.а.тарда № 26513 болып тіркелді
"Білім туралы" .аза.стан Республикасыны. За.ыны. 11-5-бабы 3) тарма.шасына
с.йкес Б.ЙЫРАМЫН:
1. Осы б.йры..а .осымша.а с.йкес Білім беру .йымдарында
психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру .а.идалары бекітілсін.
2. .аза.стан Республикасы Білім ж.не .ылым министрлігіні. Мектепке дейінгі
ж.не орта білім беру комитеті .аза.стан Республикасыны. за.намасында белгіленген
т.ртіппен:
1) осы б.йры.ты. .аза.стан Республикасы .ділет министрлігінде мемлекеттік
тіркелуін;
2) осы б.йры. ресми жариялан.аннан кейін оны .аза.стан Республикасы Білім
ж.не .ылым министрлігіні. интернет-ресурсында орналастыруды;
3) осы б.йры. мемлекеттік тіркеуден .ткеннен кейін он ж.мыс к.ні ішінде
.аза.стан Республикасы Білім ж.не .ылым министрлігіні. За. департаментіне осы
тарма.ты. 1) ж.не 2) тарма.шаларында к.зделген іс-шараларды. орындалуы туралы
м.ліметтерді .сынуды .амтамасыз етсін.
3. Осы б.йры.ты. орындалуын ба.ылау жетекшілік ететін .аза.стан
Республикасыны. Білім ж.не .ылым вице-министріне ж.ктелсін.
4. Осы б.йры. ал.аш.ы ресми жариялан.ан к.нінен кейін к.нтізбелік он к.н .ткен
со. .олданыс.а енгізіледі.
.аза.стан Республикасыны.
Білім ж.не .ылым министрі
А. Аймагамбетов
.аза.стан Республикасыны.
Білім ж.не .ылым министрі
2022 жыл.ы 12 .а.тарда.ы
№ 6 б.йры.ына
.осымша
Білім беру .йымдарында психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру .а.идалары 1. Жалпы
ережелері
1. Осы Психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру .а.идалары (б.дан .рі –
.а.идалар) "Білім туралы" .аза.стан Республикасыны. За.ына с.йкес білім беру
.йымдарында психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру т.ртібін реттейді.
2. Осы .а.идаларда мынадай ..ымдар пайдаланылады:
1) білім алу .шін арнаулы жа.дайлар – ерекше білім беруді .ажет ететін
адамдарды. (балаларды.), сондай-а. м.мкіндігі шектеулі балаларды. оларсыз білім
беру ба.дарламаларын ме.геруі м.мкін болмайтын, о.у, сондай-а. арнаулы, жеке
дамыту мен т.зеу-дамыту ба.дарламаларын ж.не о.ыту .дістерін, техникалы., о.у
ж.не .зге де ..ралдарды, тыныс-тіршілік ортасын, психологиялы.-педагогикалы.
.олдап отыруды, медициналы., .леуметтік ж.не .зге де к.рсетілетін .ызметтерді
.амтитын жа.дайлар;
2) ерекше білім беруді .ажет ететін адамдар (балалар) – тиісті де.гейде білім алу
ж.не .осымша білім алу .шін арнаулы жа.дайлар.а т.ра.ты немесе уа.ытша
.ажеттілік к.ріп ж.рген адамдар (балалар);
3) ерекше білім беру .ажеттіліктерін ба.алау – білім алу .шін .ажетті арнаулы
жа.дайларды ай.ындау;
4) психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру – білім беру .йымдарында іске
асырылатын, процесінде ерекше білім беру .ажеттіліктерін ба.алау негізінде ерекше
білім беруді .ажет ететін адамдарды (балаларды) ойда.ыдай о.ыту ж.не дамыту .шін
.леуметтік-психологиялы. ж.не педагогикалы. жа.дайлар жасалатын
ж.йелі-.йымдастырыл.ан .ызмет.
2. Білім беру .йымдарында психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру т.ртібі
3. Психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру.а:
1) т.рбиеленушіні./білім алушыны. ерекше білім беру .ажеттіліктерін аны.тауды
ж.не ба.алауды;
2) ерекше білім беру .ажеттіліктері бар педагогтер мен т.рбиеленушіні./білім
алушыны. отбасына консультативтік-.дістемелік к.мек к.рсетуді;
3) ерекше білім беру .ажеттіліктері бар адамдарды (балаларды) табысты о.ыту,
дамыту ж.не .леуметтендіру .шін .леуметтік-психологиялы. ж.не педагогикалы.
жа.дайлар жасауды .амтиды.
4. Мектепке дейінгі, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру де.гейлерінде
психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыруды .амтамасыз етуді білім беру
.йымыны. педагогтері мен мамандары ж.зеге асырады.
5. Психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру:
1) мінез-..лы. ж.не эмоционалды. проблемалары, .олайсыз психологиялы.
факторлары (отбасында.ы т.рбиені. б.зылуы, бала-ата-ана ж.не отбасы ішілік
.арым-.атынастар) бар;
2) .леуметтік-психологиялы., экономикалы., лингвистикалы. м.дени сипатта.ы
кедергілері (.леуметтік .ауіпті отбасы балаларыны. педагогикалы. нем..райлылы.ы,
жергілікті .о.ам.а бейімделуде .иынды.тар.а тап бол.ан балалар (бос.ындар,
мигранттар, кандастар ж.не т.б. отбасылар) бар;
3) даму м.мкіндіктері шектеулі (есту, к.ру, интеллект, с.йлеу, тірек-.имыл
аппараты, психикалы. дамуы тежелген ж.не эмоционалды.-еріктік б.зылыстар)
адамдарды. (балаларды.) білім беру .ажеттіліктерін ба.алау негізінде ж.зеге
асырылады.
6. Ерекше білім беру .ажеттіліктерін ба.алау ж.не
психологиялы.-медициналы.-педагогикалы. консультацияларды. (б.дан .рі – ПМПК)
.сынымдарыны. негізінде м.мкіндігі шектеулі балаларды
психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыруды саба. барысында т.рбиешілер/
педагогтер, сондай-а. арнайы педагогтер, психологтар, .леуметтік педагогтер,
педагог-ассистенттер, топты. саба.тарды .йымдастыру негізінде ж.зеге асырады.
Осы .а.идаларды. 5-тарма.ыны. 1) ж.не 2) тарма.шаларында к.рсетілген ерекше
білім беру .ажеттіліктері бар адамдар (балалар) санаттарын
психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыруды т.рбиешілер/педагогтер саба.тар,
факультативтік, п.ндік .йірмелер мен .осымша саба.тар барысында ж.зеге асырады,
сондай-а. педагогикалы. психологтар, .леуметтік педагогтер арнайы білім беру
.ажеттіліктерін ба.алау негізінде педагог-психологпен ж.не .леуметтік педагогпен
бірлесіп ж.зеге асырады.
7. Психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыруды. мазм.ны келесі
.леуметтік-психологиялы. ж.не педагогикалы. жа.дайларды .амтиды:
1) жалпы білім беретін о.у ба.дарламаларын бейімдеу немесе жеке о.у жоспарлары
мен ба.дарламаларын ..растыру т.ріндегі о.у жоспарлары мен о.у жоспарларына
.згерістер енгізу;
2) о.у н.тижелерін ба.алау т.сілдеріні. .згеруі (о.ушыны. жетістігі). Ба.алау
.дістері .згерген кезде ба.ылау тапсырмалары мен ба.алау критерийлері білім
алушыны. жеке м.мкіндіктерін ескере отырып ж.не ж.зеге асырылатын о.у
ба.дарламасыны. мазм.нын ескере отырып та.далады;
3) вариативті, арнайы ж.не баламалы о.ыту .дістерін .олдану. О.ыту .дістерін
.олдану формасы немесе .дісі білім алушыны. жеке ерекшеліктеріне (тапсырмаларды.
к.лемін, санын азайту, тапсырмаларды орындау уа.ытын .ыс.арту немесе .л.айту, о.у
тапсырмаларын же.ілдету, .ыс.а ж.не .адамды. н.с.ауларды .олдану,
тапсырмаларды дауыстап айту, тапсырма .лгілерін, кестелерді, аны.тамалы.
материалдарды ж.не т.б. .сыну). Баламалы о.ыту .дістері мен технологиялары белгілі
бір психикалы. функцияларды. (.абылдау, есте са.тау, зейін, праксис) б.зылуынан
туында.ан на.ты о.у .иынды.тары бар о.ушылар.а .атысты .олданылады. О.ытуды.
балама .дістері мен технологиялары педагогикалы. психологтар мен арнайы
педагогтарды. жеке дамыту ж.мыстарында (жа.анды. о.у .дісі, "Нумикон" .дістемесі
бойынша санау жатты.улары, Монтессори ж.йесі) .олданылады.
4) о.улы.тарды, о.у-.дістемелік ..ралдарды та.дау, жеке о.у-.дістемелік
кешендерді дайындау. К.ру .абілеті б.зыл.ан балалар .шін арнайы о.улы.тар, ж.мыс
д.птерлері ж.не бас.а о.у ..ралдары .олданылады (.лкен баспа кітаптары; за.иптар.а
арнал.ан Брайль .арпімен басыл.ан о.улы.тар; рельефтік сызбалар, диаграммалар,
арнайы муляждар), тірек-.имыл аппараты (.лкен .ріптермен жазыл.ан рецепттер), есту
(символдарды пайдаланатын о.улы.тар (.олмен с.йлеу); субтитрлері бар бейнелер;
о.у компьютерлік ба.дарламалар), а.ыл-ой кемістігі. С.йкес .лгідегі арнайы мектептер
.шін шы.арыл.ан о.улы.тар мен о.у-.дістемелік кешендер;
5) о.ыту формасын та.дау. М.мкіндігі шектеулі балаларды о.ыту мен т.рбиелеу:
жалпы білім беретін топта/сыныпта, жалпы білім беретін .йымны. арнайы тобында/
сыныбында немесе арнайы мектепке дейінгі .йымда, арнайы мектепте (ата-анасыны.
келісімімен ж.не ПМПК, .йде (д.рігерлік консультациялы. комиссияны. (ВКК)
.орытындысы бойынша);
6) кедергісіз орта ..ру ж.не білім алушыларды. білім беру .йымына физикалы.
.олжетімділігін .амтамасыз ету .шін о.у орнын бейімдеу: 1) .оз.алысы шектелген (
мектепке тасымалдау, пандустар, .оршаулар, к.тергіштер, лифт, арнайы жабды.тал.ан
кабинет) орын (.стел, орынды.), жалпы аума.тар (д.ретхана, асхана), 2) к.ру .абілеті
нашар (со.ырлар, нашар к.ретіндер): тактильді жолдар, тактильді индикаторлар,
.оршаулар, 3) есту .абілеті нашар (к.ру) .стелдер, дыбыс к.шейтетін жабды.). О.у
орнын бейімдеу о.у ортасын о.ушыны. жеке ерекшеліктеріне (дене ерекшеліктері (
есту, к.ру): мінез-..лы. ерекшеліктері) бейімдеуді к.здейді;
7) "М.гедектерге берілетін техникалы. к.мекші (орнын толтырушы) ..ралдар мен
арнаулы ж.ріп-т.ру ..ралдарыны. тізбесін бекіту туралы" .аза.стан Республикасы
.кіметіні. 2005 жыл.ы 20 шілдедегі № 754 с.йкес .аулысына алын.ан м.мкіндігі
шектеулі (тірек-.имыл аппараты, есту, к.ру, с.йлеу б.зылыстары бар) білім алышулар
.шін техникалы. к.мекші (орнын толтырушы) ..ралдар мен арнаулы ж.ріп-т.ру
..ралдарын пайдалану.
Арнайы жа.дайлар жасау .шін білім беру .йымдары техникалы. к.мекші (орнын
толтырушы) ..ралдар мен арнаулы ж.ріп-т.ру ..ралдарды, дамыту
..рал-жабды.тарды "Мектепке дейінгі, орта білім беру .йымдарын, сондай-а. арнайы
білім беру .йымдарын жабды.тармен ж.не жи.азбен жара.тандыру нормаларын бекіту
туралы" .аза.стан Республикасы Білім ж.не .ылым министріні. 2016 жыл.ы 22
.а.тарда.ы № 70 б.йры.ына (нормативтік ...ы.ты. актілерді мемлекеттік тіркеу
тізілімінде № 13272 болып тіркелген) с.йкес алады ж.не пайдаланады.
8) м.мкіндігі шектеулі балаларды арнаулы психологиялы.-педагогикалы. .олдау (
психолог, арнайы педагог, педагог-ассистент) ПМПК .орытындысы мен .сынысы
негізінде ж.зеге асырылады.
8. Психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру білім беру .йымыны. Жар.ысына,
білім беру ж.не .ылым саласында.ы нормативтік ...ы.ты. актілерге, осы .а.идалар.а
, білім беру .йымы мен ерекше білім беруге .ажеттіліктері бар адамдарды. (
балаларды.) ата-анасы арасында.ы келісімге с.йкес ж.зеге асырылады.
Психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру педагогтері білім беру .йымыны.
педагогикалы. ке.есіні. ..рамына кіреді, .дістемелік бірлестіктерді. ж.мысына
.атысады.
9. Білім беру .йымдарында психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыруды
.амтамасыз ету екі кезе.нен т.рады:
Бірінші кезе.:
Жалпы білім беру .йымыны. басшысы психологиялы.-педагогикалы. .олдап
отыруды .йымдастыру туралы ережені шы.арады ж.не бекітеді,
психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру ж.ніндегі мамандарды. ..рамы мен
міндеттерін бекітеді, педагогтер мен мамандарды. к.сіби .суі .шін п.наралы. негізіне
жа.дай жасайды.
Білім беру .йымы басшысыны. орынбасарлары білім алушыларды. білім беру
.ажеттіліктерін ба.алау процесін .йымдастырады, білім беру .ажеттіліктерін ба.алау
кезе.інде ж.не т.рбиеленушілерді/білім алушыларды психологиялы.-педагогикалы.
.олдап отыру процесінде т.рбиешілер/педагогтер, мамандар ж.не ата-аналарды. .зара
іс-.имылын реттейді, психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыруды ж.зеге асыратын
мамандарды. ..жаттамасын жинау мен .алыптастыруды ба.ылау.
Сынып жетекшілері п.н м..алімдері мен ата-аналарды. .зара іс-.имылын
.йымдастырады, білім беру .йымыны. .леуметтік педагогтерімен бірлесе отырып
баланы. дамуыны. .леуметтік жа.дайын зерттейді, саба. уа.ытында ж.не саба.тан
тыс уа.ытта .олайлы эмоционалды.-психологиялы. климат.а жа.дай жасайды.
Білім беру .йымыны. т.рбиешілері білім алушыларды. о.у ба.дарламаларын
ме.геруінде .иынды.тарды аны.тау ма.сатында о.у жетістіктерін ба.ылайды, к.сіптік
этиканы ж.не ерекше білім беруге .ажеттіліктері бар адамдарды. (балаларды.) жеке
ерекшеліктеріне байланысты ..пиялылы.ты са.тайды, .ажет бол.ан жа.дайда білім
беру .йымны. психологтарынан, .леуметтік педагогтерден немесе арнайы
педагогтерден ке.ес алады.
Екінші кезе.:
Білім беру .ажеттіліктерін ба.алау немесе ПМПК .сынымы негізінде білім беру
.йымыны. басшысы ерекше білім беруге .ажеттіліктері бар адамдарды (балаларды)
психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыруды. жеке ба.дарламаларын, оны. ішінде
жеке о.у жоспарларын, жеке/бейімделген білім беру ба.дарламаларын, мамандарды.
жеке дамыту ба.дарламаларын, ерекше .ажеттіліктері бар адамадарды. (балаларды.)
тізімін бекітеді.
Білім беру .йымы басшысыны. орынбасарлары психологиялы.-педагогикалы.
.олдап отыру процесін .йымдастырады ж.не ба.ылайды, ерекше білім беруге
.ажеттіліктері бар адамдарды (балаларды) психологиялы.-педагогикалы. .олдап
отыру жеке ба.дарламасын жасау.а, .олдап отыруды. н.тижелерін, т.рбиеленушіні.
даму динамикасын, о.ушыны. жетістіктерін тал.ылауда .атысады, м.мкіндігі
шектеулі о.ушыларды/білім алушыларды саба.тан тыс ж.не бос уа.ытында.ы
іс-шаралар.а .осады, ерекше білім беруге .ажеттіліктері бар адамдарды (балаларды)
жеке .олдау процесіні. тиімділігін арттыру ма.сатында білім беру .йымында
педагог-ассистенттерді ротациялауды ж.зеге асырады.
Білім беру .йымыны. педагогтері о.у ба.дарламаларын бейімдейді, о.у процесін
дараландырады ж.не ерекше білім беруге .ажеттіліктері бар адамдарды. (балаларды.)
жетістіктерін ба.алайды, білімдеріндегі, біліктеріндегі, да.дыларда.ы ол.ылы.тарды
толтырады, о.улы.тарды, о.у материалдарды та.дайды, ерекше білім беруге
.ажеттіліктері бар адамдарды. (балаларды.) даму жеке ерекшеліктерін ескере отырып,
о.у процесін .йымдастырады, физикалы., психикалы. ж.не моральды. денсаулы.ын
са.тау ма.сатында саба.тарда ж.не саба.тан тыс ж.мыстарда эмоционалды.
жайлылы. атмосферасын ..рады.
Педагог-ассистент ерекше білім беруге .ажеттіліктері бар адамдарды. (балаларды.
) саба.та ж.не .з бетінше о.у іс-.рекетінде .зін-.зі .стау ережелерін са.тау .абілетін
жеке .олдау ар.ылы .алыптастыру.а к.мектеседі. Психофизикалы. дамуы мен
мінез-..л.ы б.зыл.ан білім алушылар.а т.ра.ты негізде педагог-ассистент
.ызметтерін к.рсету ПМПК .сынымдары негізінде ж.зеге асырылады.
Психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру ке.есіні. шешімімен мінез-..л.ында
же.іл а.аулары бар ж.не саба.та бейімделуінде .иынды.тары бар о.ушылар.а
к.мекші м..алімні. .ызметі тек бір то.сан.а .ана к.рсетіледі. Педагог-ассистентті.
к.мегіне б.дан .рі .ажеттілік ПМПК .орытындысы мен .сынымы бойынша
та.айындалады.
Педагог-психологты. немесе .леуметтік педагогты. к.мегіне м..тажды. білім
беру .йымында.ы психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыруды. ба.алауымен
аны.талады.
Арнайы педагогтер, педагог-ассистенттер м.мкіндігі шектеулі балаларды. білім
алу .ажеттіліктерін ба.алау.а, психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыруды. жеке
ба.дарламаларын, оны. ішінде жеке о.у жоспарларын, жеке/бейімделген о.у
жоспарларын, жеке даму ба.дарламаларын дайындау.а .атысады ж.не ж.зеге асырады,
жеке, топты., кіші топты. дамыту саба.тарын ж.ргізеді.
10. Кіші топты. (2-4 бала), топты. (6-8 бала) саба.тарын .ткізу .шін арнайы
педагогтер жеке .зірленетін ба.дарламаларды. жалпы мазм.ны принципі бойынша
ерекше білім беруге .ажеттіліктері бар адамдарды. (балаларды.) біріктіреді. Ерекше
білім беруге .ажеттіліктері бар адамдар (балалар) .шін аптасына жеке, топты., топты.
саба.тарды. саны оларды. жеке .ажеттіліктері мен м.мкіндіктерін ескере отырып
белгіленеді.
11. Мектепке дейінгі .йымда.ы жеке, топты. кіші топты. саба.тарды. .за.ты.ы "
Білім беруді. барлы. де.гейіні. мемлекеттік жалпы.а міндетті білім беру
стандарттарын бекіту туралы" .аза.стан Республикасы Білім ж.не .ылым министріні.
2018 жыл.ы 31 .азанда.ы № 604 (нормативтік б.йры.ына ...ы.ты. актілерді
мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) с.йкес о.ушыларды. .рбір
жас тобы .шін .йымдастырыл.ан о.у іс-.рекетіні. .за.ты.ына ай.ындалады ж.не орта
білім беру .йымында – 45 минутты ..райды.
12. Мінез-..лы. б.зылыстары бар 4-6 бала бол.ан жа.дайда саба.тар .азіргі
заман.ы .дістерді, технологияларды ж.не .дістерді (оны. ішінде мінез-..лы.ты
.олданбалы талдау принциптеріне негізделген) пайдалана отырып, .иын
мінез-..лы.тан .туге ба.ыттал.ан арнайы жабды.тал.ан кабинетте (кабинетте)
.ткізіледі.
13. Жеке, топты., топты. саба.тарды .ткізу .шін мамандар кабинеттері
..рал-жабды.тармен ж.не о.у-дидактикалы. материалдармен жабды.талады.
14. Бала.а .ажетті психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыруды. к.лемі мен
мазм.ны о.у жылы ішінде бірнеше рет ж.ргізілетін арнайы білім беру .ажеттіліктерін
ба.алау.а с.йкес келеді.
15. М.мкіндігі шектеулі балалар.а арнайы жа.дайлар жасау .шін білім беру
.йымдарында арнайы топтар/ сыныптар ..рылады.
16. Ерекше білім беру .ажеттіліктері бар адамдарды (балаларды)
психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру, оны. ішінде білім беру .ажеттіліктерін
психологиялы.-педагогикалы. ба.алау а.ымда.ы жылды. 1 .ырк.йегінен келесі
жылды. 25 мамырына дейін ж.зеге асырылады.
17. Психологиялы.-педагогикалы. .амтамасыз ету процесін ба.ылауды білім беру
.йымыны. .кімшілігі нормативтік ...ы.ты. актілерді., білім беру процесіне
.атысушыларды. .ызметтік міндеттеріні. негізінде ж.зеге асырады.
18. "Педагог м.ртебесі туралы" .аза.стан Республикасыны. За.ына с.йкес
мектепке дейінгі .йымны. психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру педагогтеріні.
нормативтік о.у ж.ктемесі 24 са.атты, орта білім беру .йымында - аптасына 16 са.атты
..райды.
Педагог-ассистенттерге ай сайын.ы тарифтік ставкалар (лауазымды лауазымды.
жала.ылар) апта сайын.ы нормативтік о.у ж.ктемесіне с.йкес т.ленеді ж.не оларды.
баланы астрономиялы. са.аттарда алып ж.руге кеткен ж.мыс уа.ытыны. ..нына
.арай белгіленеді. Саба.тар арасында.ы .ыс.а .зілістер (.зілістер)
педагог-ассистентті. ж.мыс уа.ыты болып табылады.
Жалпы білім беру .йымында.ы логопед (логопед), психолог (педагог-психолог),
арнайы педагог (дефектолог) 1 лауазымына ша..анда.ы ерекше білім беру
.ажеттіліктері бар адамдар (балалар) саны 12-14 баладан аспайды.
19. Педагогтерді. .ызметін .йлестіру ж.не психологиялы.-педагогикалы. .олдап
отыру бойынша .дістемелік к.мек к.рсету .шін жалпы білім беру .йымдарыны.
базасында білім беруді бас.ару органыны. б.йры.ымен облысты. (.алалы., ауданды.)
инклюзивті т.жірибені дамыту ж.не т.жірибе алмасу ресурсты. орталы.тары
..рылады.
20. Білім беру процесіні. .атысушылары білім беру .йымыны. .кімшілігі,
педагогикалы. .жымы (педагогтер, т.рбиешілер, психолог (педагог-психолог), логопед
(педагог-логопед), арнайы педагог, .леуметтік педагог, педагог-ассистент), бас.а да
.ызметкерлер, т.рбиеленушілер/білім алышулыр, оны. ішінде ерекше білім беру
.ажеттіліктері бар адамдар (балалар) ж.не оларды. ата-аналары (за.ды .кілдері) болып
табылады. Білім беру .дерісіне .атысушыларды. .зара .арым-.атынасы о.ытуды/
т.рбиені ізгілендіру .а.идаттары мен .жымды. к.з.арас.а негізделген.
21. .кімшілік ерекше білім беру .ажеттіліктері бар адамдарды (балаларды)
психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыруды .йымдастыру мен сапасына, о.у
.дерісіне барлы. .атысушыларды. толерантты мінез-..лы. м.дениетіне негізделген
.ауіпсіз ж.не психологиялы. жайлы ортаны .амтамасыз етуге, ерекше білім беруге
.ажеттіліктері бар балалар туралы жеке а.паратты. ..пиялылы.ын са.тайды.
22. Білім беру .йымдарыны. психологтары, педагогтері ерекше білім беру
.ажеттіліктері бар балалармен ж.мыс жасауда тиісті к.сіптік-педагогикалы. даярлы..а
ие, осы .а.идалар.а, "Педагог .ызметкерлер мен олар.а те.естірілген т.л.аларды.
лауазымдарыны. .лгілік біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы" .аза.стан
Республикасы Білім ж.не .ылым министріні. 2009 жыл.ы 13 шілдедегі № 338
(нормативтік ...ы.ты. актілерді мемлекеттік тіркеу б.йры.ына тізілімінде № 5750
болып тіркелген), мектеп жар.ысына, ата-аналармен (за.ды .кілдермен)
келісім-шарт.а с.йкес психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыруды ж.не балаларды
к.сіби де.гейде о.ытуды/т.рбиелеуді ж.зеге асырады.
23. .кімшілік пен о.ытушылар:
1) эксперименттік ж.мыс, педагогикалы. т.жірибеге психологиялы.-педагогикалы.
.амтамасыз етуді. жа.а .дістері мен технологияларын енгізеді;
2) т.рбиеленушілерді./білім алушыларды. ерекше білім беру .ажеттіліктерін
ескере отырып, психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыруды .йымдастыруды.
.дістері мен нысандарын еркін та.дайды;
3) білім беру .йымыны. ал.алы бас.ару органдарыны. ж.мысына .атысады;
4) психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру м.селелері бойынша біліктілікті
арттырады;
5) санатты жа.сарту ма.сатында мерзімінен б.рын аттестаттаудан .теді;
6) психологиялы.-педагогикалы. .ызметтегі табыстары .шін мемлекеттік
наградалар, ..рметті ата.тар, наградалар ж.не жеке ш.кірта.ылар т.ріндегі моральды.
ж.не материалды. к.термелеуді алады.
© 2012. .аза.стан Республикасы .ділет министрлігіні. «.аза.стан Республикасыны. За.нама ж.не
...ы.ты. а.парат институты» ШЖ. РМК
бекіту туралы
.аза.стан Республикасы Білім ж.не .ылым министріні. 2022 жыл.ы 12 .а.тарда.ы №
6 б.йры.ы. .аза.стан Республикасыны. .ділет министрлігінде 2022 жыл.ы 18
.а.тарда № 26513 болып тіркелді
"Білім туралы" .аза.стан Республикасыны. За.ыны. 11-5-бабы 3) тарма.шасына
с.йкес Б.ЙЫРАМЫН:
1. Осы б.йры..а .осымша.а с.йкес Білім беру .йымдарында
психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру .а.идалары бекітілсін.
2. .аза.стан Республикасы Білім ж.не .ылым министрлігіні. Мектепке дейінгі
ж.не орта білім беру комитеті .аза.стан Республикасыны. за.намасында белгіленген
т.ртіппен:
1) осы б.йры.ты. .аза.стан Республикасы .ділет министрлігінде мемлекеттік
тіркелуін;
2) осы б.йры. ресми жариялан.аннан кейін оны .аза.стан Республикасы Білім
ж.не .ылым министрлігіні. интернет-ресурсында орналастыруды;
3) осы б.йры. мемлекеттік тіркеуден .ткеннен кейін он ж.мыс к.ні ішінде
.аза.стан Республикасы Білім ж.не .ылым министрлігіні. За. департаментіне осы
тарма.ты. 1) ж.не 2) тарма.шаларында к.зделген іс-шараларды. орындалуы туралы
м.ліметтерді .сынуды .амтамасыз етсін.
3. Осы б.йры.ты. орындалуын ба.ылау жетекшілік ететін .аза.стан
Республикасыны. Білім ж.не .ылым вице-министріне ж.ктелсін.
4. Осы б.йры. ал.аш.ы ресми жариялан.ан к.нінен кейін к.нтізбелік он к.н .ткен
со. .олданыс.а енгізіледі.
.аза.стан Республикасыны.
Білім ж.не .ылым министрі
А. Аймагамбетов
.аза.стан Республикасыны.
Білім ж.не .ылым министрі
2022 жыл.ы 12 .а.тарда.ы
№ 6 б.йры.ына
.осымша
Білім беру .йымдарында психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру .а.идалары 1. Жалпы
ережелері
1. Осы Психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру .а.идалары (б.дан .рі –
.а.идалар) "Білім туралы" .аза.стан Республикасыны. За.ына с.йкес білім беру
.йымдарында психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру т.ртібін реттейді.
2. Осы .а.идаларда мынадай ..ымдар пайдаланылады:
1) білім алу .шін арнаулы жа.дайлар – ерекше білім беруді .ажет ететін
адамдарды. (балаларды.), сондай-а. м.мкіндігі шектеулі балаларды. оларсыз білім
беру ба.дарламаларын ме.геруі м.мкін болмайтын, о.у, сондай-а. арнаулы, жеке
дамыту мен т.зеу-дамыту ба.дарламаларын ж.не о.ыту .дістерін, техникалы., о.у
ж.не .зге де ..ралдарды, тыныс-тіршілік ортасын, психологиялы.-педагогикалы.
.олдап отыруды, медициналы., .леуметтік ж.не .зге де к.рсетілетін .ызметтерді
.амтитын жа.дайлар;
2) ерекше білім беруді .ажет ететін адамдар (балалар) – тиісті де.гейде білім алу
ж.не .осымша білім алу .шін арнаулы жа.дайлар.а т.ра.ты немесе уа.ытша
.ажеттілік к.ріп ж.рген адамдар (балалар);
3) ерекше білім беру .ажеттіліктерін ба.алау – білім алу .шін .ажетті арнаулы
жа.дайларды ай.ындау;
4) психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру – білім беру .йымдарында іске
асырылатын, процесінде ерекше білім беру .ажеттіліктерін ба.алау негізінде ерекше
білім беруді .ажет ететін адамдарды (балаларды) ойда.ыдай о.ыту ж.не дамыту .шін
.леуметтік-психологиялы. ж.не педагогикалы. жа.дайлар жасалатын
ж.йелі-.йымдастырыл.ан .ызмет.
2. Білім беру .йымдарында психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру т.ртібі
3. Психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру.а:
1) т.рбиеленушіні./білім алушыны. ерекше білім беру .ажеттіліктерін аны.тауды
ж.не ба.алауды;
2) ерекше білім беру .ажеттіліктері бар педагогтер мен т.рбиеленушіні./білім
алушыны. отбасына консультативтік-.дістемелік к.мек к.рсетуді;
3) ерекше білім беру .ажеттіліктері бар адамдарды (балаларды) табысты о.ыту,
дамыту ж.не .леуметтендіру .шін .леуметтік-психологиялы. ж.не педагогикалы.
жа.дайлар жасауды .амтиды.
4. Мектепке дейінгі, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру де.гейлерінде
психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыруды .амтамасыз етуді білім беру
.йымыны. педагогтері мен мамандары ж.зеге асырады.
5. Психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру:
1) мінез-..лы. ж.не эмоционалды. проблемалары, .олайсыз психологиялы.
факторлары (отбасында.ы т.рбиені. б.зылуы, бала-ата-ана ж.не отбасы ішілік
.арым-.атынастар) бар;
2) .леуметтік-психологиялы., экономикалы., лингвистикалы. м.дени сипатта.ы
кедергілері (.леуметтік .ауіпті отбасы балаларыны. педагогикалы. нем..райлылы.ы,
жергілікті .о.ам.а бейімделуде .иынды.тар.а тап бол.ан балалар (бос.ындар,
мигранттар, кандастар ж.не т.б. отбасылар) бар;
3) даму м.мкіндіктері шектеулі (есту, к.ру, интеллект, с.йлеу, тірек-.имыл
аппараты, психикалы. дамуы тежелген ж.не эмоционалды.-еріктік б.зылыстар)
адамдарды. (балаларды.) білім беру .ажеттіліктерін ба.алау негізінде ж.зеге
асырылады.
6. Ерекше білім беру .ажеттіліктерін ба.алау ж.не
психологиялы.-медициналы.-педагогикалы. консультацияларды. (б.дан .рі – ПМПК)
.сынымдарыны. негізінде м.мкіндігі шектеулі балаларды
психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыруды саба. барысында т.рбиешілер/
педагогтер, сондай-а. арнайы педагогтер, психологтар, .леуметтік педагогтер,
педагог-ассистенттер, топты. саба.тарды .йымдастыру негізінде ж.зеге асырады.
Осы .а.идаларды. 5-тарма.ыны. 1) ж.не 2) тарма.шаларында к.рсетілген ерекше
білім беру .ажеттіліктері бар адамдар (балалар) санаттарын
психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыруды т.рбиешілер/педагогтер саба.тар,
факультативтік, п.ндік .йірмелер мен .осымша саба.тар барысында ж.зеге асырады,
сондай-а. педагогикалы. психологтар, .леуметтік педагогтер арнайы білім беру
.ажеттіліктерін ба.алау негізінде педагог-психологпен ж.не .леуметтік педагогпен
бірлесіп ж.зеге асырады.
7. Психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыруды. мазм.ны келесі
.леуметтік-психологиялы. ж.не педагогикалы. жа.дайларды .амтиды:
1) жалпы білім беретін о.у ба.дарламаларын бейімдеу немесе жеке о.у жоспарлары
мен ба.дарламаларын ..растыру т.ріндегі о.у жоспарлары мен о.у жоспарларына
.згерістер енгізу;
2) о.у н.тижелерін ба.алау т.сілдеріні. .згеруі (о.ушыны. жетістігі). Ба.алау
.дістері .згерген кезде ба.ылау тапсырмалары мен ба.алау критерийлері білім
алушыны. жеке м.мкіндіктерін ескере отырып ж.не ж.зеге асырылатын о.у
ба.дарламасыны. мазм.нын ескере отырып та.далады;
3) вариативті, арнайы ж.не баламалы о.ыту .дістерін .олдану. О.ыту .дістерін
.олдану формасы немесе .дісі білім алушыны. жеке ерекшеліктеріне (тапсырмаларды.
к.лемін, санын азайту, тапсырмаларды орындау уа.ытын .ыс.арту немесе .л.айту, о.у
тапсырмаларын же.ілдету, .ыс.а ж.не .адамды. н.с.ауларды .олдану,
тапсырмаларды дауыстап айту, тапсырма .лгілерін, кестелерді, аны.тамалы.
материалдарды ж.не т.б. .сыну). Баламалы о.ыту .дістері мен технологиялары белгілі
бір психикалы. функцияларды. (.абылдау, есте са.тау, зейін, праксис) б.зылуынан
туында.ан на.ты о.у .иынды.тары бар о.ушылар.а .атысты .олданылады. О.ытуды.
балама .дістері мен технологиялары педагогикалы. психологтар мен арнайы
педагогтарды. жеке дамыту ж.мыстарында (жа.анды. о.у .дісі, "Нумикон" .дістемесі
бойынша санау жатты.улары, Монтессори ж.йесі) .олданылады.
4) о.улы.тарды, о.у-.дістемелік ..ралдарды та.дау, жеке о.у-.дістемелік
кешендерді дайындау. К.ру .абілеті б.зыл.ан балалар .шін арнайы о.улы.тар, ж.мыс
д.птерлері ж.не бас.а о.у ..ралдары .олданылады (.лкен баспа кітаптары; за.иптар.а
арнал.ан Брайль .арпімен басыл.ан о.улы.тар; рельефтік сызбалар, диаграммалар,
арнайы муляждар), тірек-.имыл аппараты (.лкен .ріптермен жазыл.ан рецепттер), есту
(символдарды пайдаланатын о.улы.тар (.олмен с.йлеу); субтитрлері бар бейнелер;
о.у компьютерлік ба.дарламалар), а.ыл-ой кемістігі. С.йкес .лгідегі арнайы мектептер
.шін шы.арыл.ан о.улы.тар мен о.у-.дістемелік кешендер;
5) о.ыту формасын та.дау. М.мкіндігі шектеулі балаларды о.ыту мен т.рбиелеу:
жалпы білім беретін топта/сыныпта, жалпы білім беретін .йымны. арнайы тобында/
сыныбында немесе арнайы мектепке дейінгі .йымда, арнайы мектепте (ата-анасыны.
келісімімен ж.не ПМПК, .йде (д.рігерлік консультациялы. комиссияны. (ВКК)
.орытындысы бойынша);
6) кедергісіз орта ..ру ж.не білім алушыларды. білім беру .йымына физикалы.
.олжетімділігін .амтамасыз ету .шін о.у орнын бейімдеу: 1) .оз.алысы шектелген (
мектепке тасымалдау, пандустар, .оршаулар, к.тергіштер, лифт, арнайы жабды.тал.ан
кабинет) орын (.стел, орынды.), жалпы аума.тар (д.ретхана, асхана), 2) к.ру .абілеті
нашар (со.ырлар, нашар к.ретіндер): тактильді жолдар, тактильді индикаторлар,
.оршаулар, 3) есту .абілеті нашар (к.ру) .стелдер, дыбыс к.шейтетін жабды.). О.у
орнын бейімдеу о.у ортасын о.ушыны. жеке ерекшеліктеріне (дене ерекшеліктері (
есту, к.ру): мінез-..лы. ерекшеліктері) бейімдеуді к.здейді;
7) "М.гедектерге берілетін техникалы. к.мекші (орнын толтырушы) ..ралдар мен
арнаулы ж.ріп-т.ру ..ралдарыны. тізбесін бекіту туралы" .аза.стан Республикасы
.кіметіні. 2005 жыл.ы 20 шілдедегі № 754 с.йкес .аулысына алын.ан м.мкіндігі
шектеулі (тірек-.имыл аппараты, есту, к.ру, с.йлеу б.зылыстары бар) білім алышулар
.шін техникалы. к.мекші (орнын толтырушы) ..ралдар мен арнаулы ж.ріп-т.ру
..ралдарын пайдалану.
Арнайы жа.дайлар жасау .шін білім беру .йымдары техникалы. к.мекші (орнын
толтырушы) ..ралдар мен арнаулы ж.ріп-т.ру ..ралдарды, дамыту
..рал-жабды.тарды "Мектепке дейінгі, орта білім беру .йымдарын, сондай-а. арнайы
білім беру .йымдарын жабды.тармен ж.не жи.азбен жара.тандыру нормаларын бекіту
туралы" .аза.стан Республикасы Білім ж.не .ылым министріні. 2016 жыл.ы 22
.а.тарда.ы № 70 б.йры.ына (нормативтік ...ы.ты. актілерді мемлекеттік тіркеу
тізілімінде № 13272 болып тіркелген) с.йкес алады ж.не пайдаланады.
8) м.мкіндігі шектеулі балаларды арнаулы психологиялы.-педагогикалы. .олдау (
психолог, арнайы педагог, педагог-ассистент) ПМПК .орытындысы мен .сынысы
негізінде ж.зеге асырылады.
8. Психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру білім беру .йымыны. Жар.ысына,
білім беру ж.не .ылым саласында.ы нормативтік ...ы.ты. актілерге, осы .а.идалар.а
, білім беру .йымы мен ерекше білім беруге .ажеттіліктері бар адамдарды. (
балаларды.) ата-анасы арасында.ы келісімге с.йкес ж.зеге асырылады.
Психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру педагогтері білім беру .йымыны.
педагогикалы. ке.есіні. ..рамына кіреді, .дістемелік бірлестіктерді. ж.мысына
.атысады.
9. Білім беру .йымдарында психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыруды
.амтамасыз ету екі кезе.нен т.рады:
Бірінші кезе.:
Жалпы білім беру .йымыны. басшысы психологиялы.-педагогикалы. .олдап
отыруды .йымдастыру туралы ережені шы.арады ж.не бекітеді,
психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру ж.ніндегі мамандарды. ..рамы мен
міндеттерін бекітеді, педагогтер мен мамандарды. к.сіби .суі .шін п.наралы. негізіне
жа.дай жасайды.
Білім беру .йымы басшысыны. орынбасарлары білім алушыларды. білім беру
.ажеттіліктерін ба.алау процесін .йымдастырады, білім беру .ажеттіліктерін ба.алау
кезе.інде ж.не т.рбиеленушілерді/білім алушыларды психологиялы.-педагогикалы.
.олдап отыру процесінде т.рбиешілер/педагогтер, мамандар ж.не ата-аналарды. .зара
іс-.имылын реттейді, психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыруды ж.зеге асыратын
мамандарды. ..жаттамасын жинау мен .алыптастыруды ба.ылау.
Сынып жетекшілері п.н м..алімдері мен ата-аналарды. .зара іс-.имылын
.йымдастырады, білім беру .йымыны. .леуметтік педагогтерімен бірлесе отырып
баланы. дамуыны. .леуметтік жа.дайын зерттейді, саба. уа.ытында ж.не саба.тан
тыс уа.ытта .олайлы эмоционалды.-психологиялы. климат.а жа.дай жасайды.
Білім беру .йымыны. т.рбиешілері білім алушыларды. о.у ба.дарламаларын
ме.геруінде .иынды.тарды аны.тау ма.сатында о.у жетістіктерін ба.ылайды, к.сіптік
этиканы ж.не ерекше білім беруге .ажеттіліктері бар адамдарды. (балаларды.) жеке
ерекшеліктеріне байланысты ..пиялылы.ты са.тайды, .ажет бол.ан жа.дайда білім
беру .йымны. психологтарынан, .леуметтік педагогтерден немесе арнайы
педагогтерден ке.ес алады.
Екінші кезе.:
Білім беру .ажеттіліктерін ба.алау немесе ПМПК .сынымы негізінде білім беру
.йымыны. басшысы ерекше білім беруге .ажеттіліктері бар адамдарды (балаларды)
психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыруды. жеке ба.дарламаларын, оны. ішінде
жеке о.у жоспарларын, жеке/бейімделген білім беру ба.дарламаларын, мамандарды.
жеке дамыту ба.дарламаларын, ерекше .ажеттіліктері бар адамадарды. (балаларды.)
тізімін бекітеді.
Білім беру .йымы басшысыны. орынбасарлары психологиялы.-педагогикалы.
.олдап отыру процесін .йымдастырады ж.не ба.ылайды, ерекше білім беруге
.ажеттіліктері бар адамдарды (балаларды) психологиялы.-педагогикалы. .олдап
отыру жеке ба.дарламасын жасау.а, .олдап отыруды. н.тижелерін, т.рбиеленушіні.
даму динамикасын, о.ушыны. жетістіктерін тал.ылауда .атысады, м.мкіндігі
шектеулі о.ушыларды/білім алушыларды саба.тан тыс ж.не бос уа.ытында.ы
іс-шаралар.а .осады, ерекше білім беруге .ажеттіліктері бар адамдарды (балаларды)
жеке .олдау процесіні. тиімділігін арттыру ма.сатында білім беру .йымында
педагог-ассистенттерді ротациялауды ж.зеге асырады.
Білім беру .йымыны. педагогтері о.у ба.дарламаларын бейімдейді, о.у процесін
дараландырады ж.не ерекше білім беруге .ажеттіліктері бар адамдарды. (балаларды.)
жетістіктерін ба.алайды, білімдеріндегі, біліктеріндегі, да.дыларда.ы ол.ылы.тарды
толтырады, о.улы.тарды, о.у материалдарды та.дайды, ерекше білім беруге
.ажеттіліктері бар адамдарды. (балаларды.) даму жеке ерекшеліктерін ескере отырып,
о.у процесін .йымдастырады, физикалы., психикалы. ж.не моральды. денсаулы.ын
са.тау ма.сатында саба.тарда ж.не саба.тан тыс ж.мыстарда эмоционалды.
жайлылы. атмосферасын ..рады.
Педагог-ассистент ерекше білім беруге .ажеттіліктері бар адамдарды. (балаларды.
) саба.та ж.не .з бетінше о.у іс-.рекетінде .зін-.зі .стау ережелерін са.тау .абілетін
жеке .олдау ар.ылы .алыптастыру.а к.мектеседі. Психофизикалы. дамуы мен
мінез-..л.ы б.зыл.ан білім алушылар.а т.ра.ты негізде педагог-ассистент
.ызметтерін к.рсету ПМПК .сынымдары негізінде ж.зеге асырылады.
Психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру ке.есіні. шешімімен мінез-..л.ында
же.іл а.аулары бар ж.не саба.та бейімделуінде .иынды.тары бар о.ушылар.а
к.мекші м..алімні. .ызметі тек бір то.сан.а .ана к.рсетіледі. Педагог-ассистентті.
к.мегіне б.дан .рі .ажеттілік ПМПК .орытындысы мен .сынымы бойынша
та.айындалады.
Педагог-психологты. немесе .леуметтік педагогты. к.мегіне м..тажды. білім
беру .йымында.ы психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыруды. ба.алауымен
аны.талады.
Арнайы педагогтер, педагог-ассистенттер м.мкіндігі шектеулі балаларды. білім
алу .ажеттіліктерін ба.алау.а, психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыруды. жеке
ба.дарламаларын, оны. ішінде жеке о.у жоспарларын, жеке/бейімделген о.у
жоспарларын, жеке даму ба.дарламаларын дайындау.а .атысады ж.не ж.зеге асырады,
жеке, топты., кіші топты. дамыту саба.тарын ж.ргізеді.
10. Кіші топты. (2-4 бала), топты. (6-8 бала) саба.тарын .ткізу .шін арнайы
педагогтер жеке .зірленетін ба.дарламаларды. жалпы мазм.ны принципі бойынша
ерекше білім беруге .ажеттіліктері бар адамдарды. (балаларды.) біріктіреді. Ерекше
білім беруге .ажеттіліктері бар адамдар (балалар) .шін аптасына жеке, топты., топты.
саба.тарды. саны оларды. жеке .ажеттіліктері мен м.мкіндіктерін ескере отырып
белгіленеді.
11. Мектепке дейінгі .йымда.ы жеке, топты. кіші топты. саба.тарды. .за.ты.ы "
Білім беруді. барлы. де.гейіні. мемлекеттік жалпы.а міндетті білім беру
стандарттарын бекіту туралы" .аза.стан Республикасы Білім ж.не .ылым министріні.
2018 жыл.ы 31 .азанда.ы № 604 (нормативтік б.йры.ына ...ы.ты. актілерді
мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) с.йкес о.ушыларды. .рбір
жас тобы .шін .йымдастырыл.ан о.у іс-.рекетіні. .за.ты.ына ай.ындалады ж.не орта
білім беру .йымында – 45 минутты ..райды.
12. Мінез-..лы. б.зылыстары бар 4-6 бала бол.ан жа.дайда саба.тар .азіргі
заман.ы .дістерді, технологияларды ж.не .дістерді (оны. ішінде мінез-..лы.ты
.олданбалы талдау принциптеріне негізделген) пайдалана отырып, .иын
мінез-..лы.тан .туге ба.ыттал.ан арнайы жабды.тал.ан кабинетте (кабинетте)
.ткізіледі.
13. Жеке, топты., топты. саба.тарды .ткізу .шін мамандар кабинеттері
..рал-жабды.тармен ж.не о.у-дидактикалы. материалдармен жабды.талады.
14. Бала.а .ажетті психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыруды. к.лемі мен
мазм.ны о.у жылы ішінде бірнеше рет ж.ргізілетін арнайы білім беру .ажеттіліктерін
ба.алау.а с.йкес келеді.
15. М.мкіндігі шектеулі балалар.а арнайы жа.дайлар жасау .шін білім беру
.йымдарында арнайы топтар/ сыныптар ..рылады.
16. Ерекше білім беру .ажеттіліктері бар адамдарды (балаларды)
психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру, оны. ішінде білім беру .ажеттіліктерін
психологиялы.-педагогикалы. ба.алау а.ымда.ы жылды. 1 .ырк.йегінен келесі
жылды. 25 мамырына дейін ж.зеге асырылады.
17. Психологиялы.-педагогикалы. .амтамасыз ету процесін ба.ылауды білім беру
.йымыны. .кімшілігі нормативтік ...ы.ты. актілерді., білім беру процесіне
.атысушыларды. .ызметтік міндеттеріні. негізінде ж.зеге асырады.
18. "Педагог м.ртебесі туралы" .аза.стан Республикасыны. За.ына с.йкес
мектепке дейінгі .йымны. психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру педагогтеріні.
нормативтік о.у ж.ктемесі 24 са.атты, орта білім беру .йымында - аптасына 16 са.атты
..райды.
Педагог-ассистенттерге ай сайын.ы тарифтік ставкалар (лауазымды лауазымды.
жала.ылар) апта сайын.ы нормативтік о.у ж.ктемесіне с.йкес т.ленеді ж.не оларды.
баланы астрономиялы. са.аттарда алып ж.руге кеткен ж.мыс уа.ытыны. ..нына
.арай белгіленеді. Саба.тар арасында.ы .ыс.а .зілістер (.зілістер)
педагог-ассистентті. ж.мыс уа.ыты болып табылады.
Жалпы білім беру .йымында.ы логопед (логопед), психолог (педагог-психолог),
арнайы педагог (дефектолог) 1 лауазымына ша..анда.ы ерекше білім беру
.ажеттіліктері бар адамдар (балалар) саны 12-14 баладан аспайды.
19. Педагогтерді. .ызметін .йлестіру ж.не психологиялы.-педагогикалы. .олдап
отыру бойынша .дістемелік к.мек к.рсету .шін жалпы білім беру .йымдарыны.
базасында білім беруді бас.ару органыны. б.йры.ымен облысты. (.алалы., ауданды.)
инклюзивті т.жірибені дамыту ж.не т.жірибе алмасу ресурсты. орталы.тары
..рылады.
20. Білім беру процесіні. .атысушылары білім беру .йымыны. .кімшілігі,
педагогикалы. .жымы (педагогтер, т.рбиешілер, психолог (педагог-психолог), логопед
(педагог-логопед), арнайы педагог, .леуметтік педагог, педагог-ассистент), бас.а да
.ызметкерлер, т.рбиеленушілер/білім алышулыр, оны. ішінде ерекше білім беру
.ажеттіліктері бар адамдар (балалар) ж.не оларды. ата-аналары (за.ды .кілдері) болып
табылады. Білім беру .дерісіне .атысушыларды. .зара .арым-.атынасы о.ытуды/
т.рбиені ізгілендіру .а.идаттары мен .жымды. к.з.арас.а негізделген.
21. .кімшілік ерекше білім беру .ажеттіліктері бар адамдарды (балаларды)
психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыруды .йымдастыру мен сапасына, о.у
.дерісіне барлы. .атысушыларды. толерантты мінез-..лы. м.дениетіне негізделген
.ауіпсіз ж.не психологиялы. жайлы ортаны .амтамасыз етуге, ерекше білім беруге
.ажеттіліктері бар балалар туралы жеке а.паратты. ..пиялылы.ын са.тайды.
22. Білім беру .йымдарыны. психологтары, педагогтері ерекше білім беру
.ажеттіліктері бар балалармен ж.мыс жасауда тиісті к.сіптік-педагогикалы. даярлы..а
ие, осы .а.идалар.а, "Педагог .ызметкерлер мен олар.а те.естірілген т.л.аларды.
лауазымдарыны. .лгілік біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы" .аза.стан
Республикасы Білім ж.не .ылым министріні. 2009 жыл.ы 13 шілдедегі № 338
(нормативтік ...ы.ты. актілерді мемлекеттік тіркеу б.йры.ына тізілімінде № 5750
болып тіркелген), мектеп жар.ысына, ата-аналармен (за.ды .кілдермен)
келісім-шарт.а с.йкес психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыруды ж.не балаларды
к.сіби де.гейде о.ытуды/т.рбиелеуді ж.зеге асырады.
23. .кімшілік пен о.ытушылар:
1) эксперименттік ж.мыс, педагогикалы. т.жірибеге психологиялы.-педагогикалы.
.амтамасыз етуді. жа.а .дістері мен технологияларын енгізеді;
2) т.рбиеленушілерді./білім алушыларды. ерекше білім беру .ажеттіліктерін
ескере отырып, психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыруды .йымдастыруды.
.дістері мен нысандарын еркін та.дайды;
3) білім беру .йымыны. ал.алы бас.ару органдарыны. ж.мысына .атысады;
4) психологиялы.-педагогикалы. .олдап отыру м.селелері бойынша біліктілікті
арттырады;
5) санатты жа.сарту ма.сатында мерзімінен б.рын аттестаттаудан .теді;
6) психологиялы.-педагогикалы. .ызметтегі табыстары .шін мемлекеттік
наградалар, ..рметті ата.тар, наградалар ж.не жеке ш.кірта.ылар т.ріндегі моральды.
ж.не материалды. к.термелеуді алады.
© 2012. .аза.стан Республикасы .ділет министрлігіні. «.аза.стан Республикасыны. За.нама ж.не
...ы.ты. а.парат институты» ШЖ. РМК