TALIS сауалнамасы

Талдықорған  қаласы «Еңбек ауылындағы  мектепке  дейінгі   шағын  орталығы  бар №22 орта   мектеп» коммуналдық  мемлекеттік мекемесі

2018-2019  оқу  жылында педагогикалқ  ұжымнан   алынған TALIS сауалнамасының рефлексивті   есебі

 Алматы облысы, Талдықорған  қаласы, Еңбек   ауылында орналасқан. 2014 жылы 14 қарашада жаңа типті N22 орта мектеп болып жаңа ғимаратқа  көшірілген. 

  Жалпы мектепке және педагогикалық ұжымға қысқа сипаттама жасай келе, төмендегі   мәліметтерді  ұсынамын.

Мектеп  оқушылары   туралы статистикалық деректер           

 Кесте№1

Мектеп оқушылары туралы №1 кестені  беру себебім,  мектептегі оқушылардың сыныптарға  топтастырылуы мен сыныптар  бойынша оқушылардың жалпы санын көрсеткім келді.

Педагогикалық кадрлардың білімі  бойынша сандық, сапалық құрамы

Кесте №2Диаграмма №1

№2 кесте мен №1 диаграмманы беру себебім, мектептегі педагогикалық кадрдың білімдері   бойынша  сапалық құрамын көрсеттім. Барлығы 54 мұғалім,   жоғары  білімдісі – 50 мұғалім, 92,5%;   арнаулы  орта   білімдісі-4 мұғалім, 7,5% құрайды.

Педагог мамандардың  біліктіктілігі  бойынша   сандық және сапалық  құрамы

Кесте№3

№3 кестені беру себебім, педагогикалық ұжымның біліктілік деңгейі сапа жағынан талапқа сай  екендігін екендігін көрсеттім. 

Мектептегі «LESSON STUDU. Зерттеу  сабағын» жүргізу  мақсатында педагогикалық  ұжымнан TALIS халықаралық зерттеу сауалнамасын алуды жоспарлап, ерікті топ құрылды. Ерікті жұмыс тобына осы сауалнаманың  шынайы, нақты алынып, мектептің дамуындағы сәтті  және   сәтсіз жақтарын анықтау екендігін түсіндірдім.  Курсалды сауалнаманы бастар алдында әріптестеріме түсіндірме жұмысын жүргіздім.  Оның дәлелі ретінде №1 жұмыс тобының фотосын қойдым.

Бұл топты құрудағы мақсатым, алынатын сауалнамаға мектеп ұжымына сауалнамаға шынайы, нақты жауап беруде түсіндірме жұмыстарын жүргізу. Осы топ сауалнаманы алуда, өңдеуде үлкен көмек көрсетті. Сауалнаманың қорытындысы алдымен осы топта талқыланып, топ мүшелерінің қатысуымен өңделді, алынған нәтижелер бойынша құпиялық сақталды.

Сауалнамаға  қатысқан мұғалімдердің  жас  ерекшелігіне қарай топтастырсақ,

                                                                                                                                                                  Кесте №4

 Ал 13 мұғалім 5 жасқа дейінгі жас мамандар. №4 кестені беру себебім, педагогикалық ұжымның   құрамының 79,6% жас және орта жастағы мұғалімдер болғандықтан өзгеруге бейімділіктің басымдығын көрсеттім. Ұжымдағы  барлық  мұғалім   жұмыспен және  тұрақты  жұмыспен   толық  қамтылған.

Педагогикалық  ұжымның   педагогикалық еңбек  өтілі бойынша  төмендегі  кестені   ұсынамын.

                                                                                                                                                                                     Кесте №5

Ал мектептегі  ұжымның   тұрақтылығын көрсету  мақсатында төмендегі  кестені  ұсындым.

                                                                                                                                                                                     Кесте №6

№5,6 кестені беру   себебім, мектептегі педагог мамандардың педагогикалық еңбек өтілі мен осы  мектептегі  еңбек   өтілі бойынша сандық деректерді   көрсеттім. Яғни мектептегі 54 мұғалімінің  54-і   қазақ тілінде дәріс  береді. Ал еңбек өтілі бойынша: 3 жылдан кем-13, 3-5 жыл аралығында-7, 6-10 жыл арлығында -10, 11-15 жыл аралығында -8, 16- 20 жыл аралығында -1, 20 жылдан жоғары- 12 мұғалім. Жалпы өтілі- 649 жыл, яғни 6 ғасырлық педагогикалық өтілі бар ұжым екендігін көрсеткім келді.

Ескерту: Ағымдағы оқу жылында мұғалімдердің   зейнетке шығуына және бала   күтіміне  кетуіне байланысты, ұжым педагог  мамандармен қажеттілікке байланысты толықты. Осы екі кестеге   байланысты  жалпы  ұжымдағы   ұстаздардың  тұрақтылығын көрсеткім келді.

Кәсіби даму

    Мұғалімдердің кәсіби дамуы мектепте оқыту мен оқуды дамытудың басты  жолдарының бірі  болып  табылады. Деңгейлік бағдарламаны меңгерген  мұғалімдер ең алдымен сыныптағы оқытуға және оны қалай жақсартуға болатынына басты  назар   аудару  керек. (Курсалды  тапсырма 7-бет.)

 Деңгейлік бағдарламаны меңгерген  мұғалімдер ең алдымен сыныптағы оқытуға және оны қалай жақсартуға болатынына басты назар аудару керек. 

Осы орайда, ұжымда Халықаралық деңгейдегі (Ұлыбритания) тағлымдамадан және   озық деңгейден өткен- 1 мұғалім (мектеп   директоры),  І деңгейлік курстан өткен-1 мұғалім;  ІІ деңгейлік  курстан   өткен- 2 мұғалім;  ІІІ деңгейлік  курсан   өткен- 6 мұғалім, яғни  мектептегі   мұғалімдердің 

оқыту мен оқу тәжірибесіне өзгеріс енгізіп, ауқымды мағынада мұғалімдерді дамытуға көмектесуде, коучинг және тәлімгерлік жұмыста, қоғамдастық жұмысын жандандыру мен аясын кеңейту мақсатында  атқарылатын жұмыстарда деңгейлік курстан өткен мұғалімдердің ықпалдастығы зор екендігін және ұжымның кәсіби деңгейін мектепте көтеруге толық мүмкіндік  бар екендігін   атап өткім келді.

TALIS сауалнамасының «Соңғы 18 айдың ішінде төменде көрсетілген кәсіби даму түрлерінің қайсысына қатыстыңыз, және де алған біліміңіздің мұғалімдік тәжірибеге әсері  болды  ма?» 11 сұрағына өңдеу  барысында төмендегі  кестені   ұсынғым келді.

                                                                                                                                                                      Кесте №7

№7 кестеден сауалнамаға қатысқан 52 мұғалімнің кәсіби деңгейін көтеру курстарына, семинарлар  мен конференцияларға қатысу деңгейі орташа,  ал  мектептегі   қоғамдастық арқылы   біліктілікті  көтеру деңгейі жоғары  екендігі айқындалды. Ал жалпы  қатысқан мұғалімдердің  басымдылығы   өз  тәжірибесіне  қолданудағы   әсерінің «жоғары» екендігін   көрсеткен.

Осы сұрақ аясында  аудиттен  шыққан проблема: «Сізді қызықтыратын тақырыптар бойынша жеке немесе бірлескен зерттеулер», «Біліктілік бағдарламасы (м, дәреже алуға бағытталған бағдарлама)» осы екі  респондент  бойынша   мұғалімдердің зерттеу  жұмыстары мен дәреже  алуға бағытталға,н  бағдарламадан   өткізу  туралы басымдық айқындалды.

Ал  12 сұрақ   бойынша, 2018-2019  оқу  жылында   мектепке  келген жас  мамандардың және  біліктілік   деңгейінен  өтпеген  мұғалімдерді   кәсіби  даму курсынан  өткізуді жоспарға  енгізу керектігі анықталды.

    «Соңғы 18 айдың ішінде төменде көрсетілген қосымша шараларға қатыстыңыз ба және ол сіздің мұғалімдік тәжірибеңізге қалай әсер етті?» деген  сұраққа   жауап  ретінде №8 кестені  ұсындым.                                                   

Кесте №8

       Яғни,   мұғалімдердің екінші   респондент  бойынша  толық   жауап  беруін мектептегі  өткізілетін   коучингтер  мен  әдістемелік   кеңес, әдістемелік  оқу жетілдіру  отырыстарында оқыту  әдістерін жетілдіру туралы мектепті дамыту жоспарында мұғалімдергі әдістемелік көмек көрсету  мақсатындағы   жұмыстың  қажеттілікке байланысты  жоспарланғанын, даму  жоспардағы сәтті тұсы  деп   білідім.

«Кәсіби даму саласындағы өз қажеттіліктеріңізді ескере отырып, төменде көрсетілген салалардың қайсысында даму қажет деп санайсыз?» деген саулнама бойынша №9 кестені  ұсындым.                                

Кесте №9

 Кестені   ұсыну  себебім, сұрақ  қорытындысын   өңдеу  барысында мектеп  ұжымына негізгі пәндер  бойынша табыс   критерийлерінің,  бағалау  әдістемесінің, дарынды  оқушыларды   оқыту, оқушылардан кеңес  алу, бағалау респонденттері бойынша  ұжымға кәсіби  даму  әлі  де қажет екендігін  түсіндім.

Ал (б,е) респонденті бойынша мұғалімдердің  сыныпты  басқаруы мен оқушылардың  тәртібі   туралы  проблеманың жоқ екендігін, яғни  мұғалімдер  өз   сабақтарының иесі екендігін   түсінсем, «ғ» респонденті  бойынша ұжымның компьютерлік сауаттылығының  басымдығын  байқадым.

Кәсіби  даму   курстарынан  өту  бойынша курстан  өтуге кедергінің  жоқтығын, яғни  мектеп   әкімшілігі  тарапынан  қолдау   көрсетілетіндігін  ұжым  толықтай көрсеткен.

Мұғалімдерді  бағалау  және кері   байланыс

«Төмендегі адамдардан осы мектептегі мұғалім ретіндегі жұмысыңыз үшін баға мен кері байланысты қаншалықты жиі аласыз?» деген  сұраққа №10 кестені ұсындым.

Кесте №10

21 сұрақ бойынша директордан бір жылда 1 рет баға немесе кері  байланыс   аламын деп 41 мұғалімнің   көрсетілуі, оқу  жылының соңында  мұғалімдердің  жылдық жұмысын  мониторингілеп, баллдық жүйеде кері байланыс жасалатындығын, яғни ұжымдағы барлық мұғалім дерлік  қамтылатындығын, ал қалған 11 мұғалімнің жаңадан келуіне байланысты  бұл респондетке қатысы  жоқ екендігін  ескерткім келді.

«Сізге баға және/немесе кері байланыс берілгенде, төмендегі аспектілерді ескеру қаншалықты маңызды деп санайсыз?» деген сұрақты өңдеу барысындағы мәліметті №11 кестеде  көрсеттім.                                                         Кесте №11

      Осы сұрақтың   жауабын  өңдеу  барысында мұғалімге  берілетін   баға немесе  кері  байланыста әлі  де   болса  ата-ананың және оқушының пікірінің  маңыздылығын түсне білмеген мұғалімдердің бар екендігін  байқадым.

«Осы мектепте алған бағаңыз және/немесе кері байланысыңыз төмендегі мәселелерді қаншалықты өзгертті?»  деген  сұрақты   өңдеу  барысында, «кәсіби даму   саласындағы  мүмкіндіктер»  респонденті   бойынша – 35 мұғалім аз   өзгергендігін, ал 17 мұғалім едәуір өзгергендігін көрсеткен. Ал «Директордың  немесе әріптестердің  қошеметтеуі» респонденті  бойынша – орташа өзгерген 16 мұғалім, қатты   өзгерген -28 мұғалім  бар  екендігін айқындап, яғни  мұғалімдерге өз  тарапымнан   және  мұғалімдер  тарапынан   қошеметтеудің маңыздылығының  бар екендігін түсіндім. 

«Осы мектепте алған бағаңыз және/немесе кері байланысыңыз төмендегі салаларды қаншалықты өзгертті немесе өзгерістің орын алуына ықпал етті?» деген  сұраққа жауап ретінде  төмендегі   кесте мен диаграмманы  ұсындым.                            

Кесте №12

Осы мектепте алған бағаңызды және/немесе кері байланысты қалай сипаттар едіңіз?               

                                                                                                              Кесте №13

Баға және/немесе кері байланысқа қатысты төменде айтылған тұжырымдармен қаншалықты келісетіңізді көрсетіңіз?                                                                              

Кесте №14

Осы мектепте алған баға және/немесе кері байланыс жұмыстың төмендегі аспектілеріне қалай ықпал етті?                                  Кесте №15

 Біз жалпы алғанда осы мектептегі мұғалімдердің баға және/немесе кері байланысы туралы сұрамақпыз. Төмендегі тұжырымдармен келісесізбе?                                   

    Сондай-ақ   ұжымның осы  мектептен  алған кері   байланысы  мен  бағасы атқарылған  жұмысының сапасын және жұмысын жақсарту мақсатында берілетіндігін түсінетіндіктерін   сауалнаманың 23,24,25,26,27,28   сұрақтардың жауабынан анықталды.

Оқыту тәжірибесі, ұстанымдар мен көзқарастар

Біз оқыту мен оқу туралы сіздің жеке ұстанымыңызды сұрамақпыз. Төмендегі тұжырымдармен келісесіз бе?                                                                                 

Төменде айтылғандардың қайсысын мектепте жиі орындайсыз?                                                                                                                        

31. Төмендегі тұжырымдармен келісесіз бе?                                                     

32. Төменде сіздің мектептегі басқару жүйесі туралы тұжырымдар келтірілген. Осы шаралардың ағымдағы оқу жылында сіздің мектебіңізде жүргізілу жиілігі туралы пікіріңізді білдіріңіз.

«33-сұрақтағы пәндердің қайсысынан «нысаналы сыныптың» үлгерімі нашар?» деген  сұраққа   педагогикалық  ұжымда 22 мұғалім «оқылым, жазылым және әдебиет»  таңдаса,  19 мұғалім «математиканы» таңдаған, ал 11 мұғалім «заманауи шет  тілін»  таңдаған. Яғни  бұл   таңдаудан, нысанаға  алынатын  сыныптардағы зерттеу  сабақтарының   қай  пәндерден  жүргізілуіне   бағыт-бағдар  алдым.

Орташа есеппен алғанда, бір жылда «нысаналы сыныпта» неше оқушы оқыды?          

Оқушылар санын көрсетіңіз -  68 оқушы  (өткен  оқу  жылында), бүгінгі  таңда 5а,5ә сыныптарында 42 оқушы.         

 «Нысаналы сыныптағы» оқушылардың қабілеттерін қалай сипаттар едіңіз?                                                                               

41. «Нысаналы сыныпта» «сынып» уақытының қандай пайызы әдетте төмендегі шаралардың әрқайсысын орындауға жұмсалады?                                                                     

А) %әкімшіліктің тапсымалары (м, сабақа қатысуының жазбалары, мектеп ақпараты, құжаттарын ұсыну) - 20%

Ә) %сыныпта тәртіпті сақтау (тәртіпті болу) - 15%                                                                                            

Б) % оқыту мен оқудың өзі - 65%                                                                                                              

                Осы сұрақтың   жауабынан  жалпы  мұғалімдердің   65 пайызы оқыту  мен оқудың өзімен айналысатындығын, ал 20 пайыз   мұғалім  әкімшілікпен  бірлесіп   жұмыс  атқаратындығын, ал 15 пайыз  мұғалім  сыныптың   тәртібін  сақатаумен қосымша жуақыт  бөлетіндігін  аңғардым.                                                                                                                                

42. Оқу жылының ішінде «нысаналы сыныпта» төмендегі жаттығулар қаншалықты жиі жүргізіледі?                               

43.  «Нысаналы сынып» туралы төмендегі тұжырымдармен қаншалықты келісесіз?                                                                                  

Аудиттен  шыққан сәтсіз жауаптарды  басшылыққа ала  отырып, мектепке  жаңашылдық   енгізу  мен білім сапасын көтеру және  педагог мамандардың кәсіби деңгейін көтеру мақсатында «Зият» қоғамдастығы мен   мектептің  даму  жоспарына   өзгерістер  енгізу  жоспарланды.  

 Сондай-ақ,  сауалнаманы   өңдеуден кейін  табысқа жетуде  мектептің   басқару жүйесін дұрыс құру, даму бағдарламасын ұтымды құру, білім беру технологияларын тиімді пайдалану, білімді мониторингілеу, оқыту үрдісіне жаңашылдық енгізу, мектепке өзгеріс енгізу, басқарудың жаңашылдық принціпін ұстану сияқты басты қадамдарын басшылыққа алдым. 

Мектептің даму жоспарында Талис сауалнамасынан шыққан аудиттерді басшылыққа ала  отырып, «Табысты мектепке жету  баспалдағын» құрдым. Табысқа жету баспалдағымды ІІІ кезеңге бөліп, Блум таксономиясын қолдана отырып, «Білу-Түсіну», «Талдау-Қолдану», «Жинақтау-Бағалау» мақсатында жұмыс істеуді өзімнің дамуымының және   басқаларды дамытуымның, сол арқылы табысқа жетудің  құндылығы   деп түсіндім.